Sinclair ZX Spectrum

Τον Απρίλιο του 1982 μια μικρή βρετανική εταιρεία, με επικεφαλής τον Sir Clive Sinclair, έβγαλε στην αγορά τον υπολογιστή ZX Spectrum και προκάλεσε μια επανάσταση στο χώρο. Ο μικρός αυτός μαύρος υπολογιστής με τα λαστιχένια πλήκτρα αποτέλεσε την απαρχή της εποχής των home micro και οδήγησε σε ραγδαία ανάπτυξη της βιομηχανίας κατασκευής υπολογιστών και λογισμικού.
Ο ZX Spectrum ήταν ο τρίτος υπολογιστής, μετά από τους ZX80 και ZX81, της Sinclair αλλά ο πρώτος που στόχευε στον απλό και αδαή χρήστη. Ο λόγος που η Sinclair σχεδίασε τον Spectrum ήταν ότι ο πρόγονος του ZX81 δυσκολευόταν να αντιμετωπίσει τον ολοένα και αυξανόμενο ανταγωνισμό των δυνατότερων home computers οι οποίοι είχαν και την δυνατότητα απεικόνισης χρωμάτων. Επιπλέον ο Sir Clive ήθελε διακαώς να κερδίσει την μάχη με την Acorn Computers για μια μεγάλη παραγγελία συστημάτων από το γνωστό αγγλικό δίκτυο μεταδόσεων BBC. Δυστυχώς όμως δεν κατάφερε να “χτυπήσει” την προσφορά της Acorn.

Για να διατηρηθεί το κόστος χαμηλό, η Sinclair αποφάσισε να πάρει σαν σημείο εκκίνησης το hardware του ZX81 και να το εξελίξει σύμφωνα με τα νέα δεδομένα της αγοράς. Για αυτό τον λόγο ο Spectrum κατά την διάρκεια ανάπτυξης είχε την ονομασία ZX82. Υπήρχαν 2 εκδόσεις, μια με 16KB μνήμη και τιμή £125 και μια με 48KB και τιμή £175, καθιστώντας το έναν από τους πρώτους προσιτούς υπολογιστές για χρήση στο σπίτι. Ο μόνος τρόπος να αποκτήσει κάποιος τον νέο υπολογιστή ήταν μόνο μέσω ταχυδρομείου, όπως ακριβώς συνέβη και με τους 2 προηγούμενους ZX80 & ZX81. Σύντομα η εταιρεία αδυνατούσε να παραδώσει μέσα σε 28 μέρες, όπως διαφήμιζε, τον υπολογιστή της εξαιτίας του τεράστιου όγκου παραγγελιών, όλοι θέλανε να αγοράσουν τον speccy και δέχθηκε μια επίπληξη από την Αρχή Διαφημιστικών Προτύπων.  Πλέον η Sinclair λάμβανε περισσότερες καταγγελίες από τις παραγγελίες και ο Clive αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη προσωπικά με επιστολή του προς τους πελάτες. Τελικά η κατάσταση ομαλοποιήθηκε μόλις η Sinclair αποφάσισε να διαθέσει τους υπολογιστές της και μέσω καταστημάτων. Μετά από ενάμιση χρόνο είχε καταφέρει να πουλήσει περισσότερο από 1 εκ. κομμάτια.

Παρά το γεγονός ότι υπήρξαν πολλές βελτιώσεις σε σχέση με τα προηγούμενα 2 μοντέλα, όπως μεγαλύτερη μνήμη RAM, εξωτερική εμφάνιση, πληκτρολόγιο, παραγωγή ήχου, η σημαντικότερη όλων ήταν η δυνατότητα απεικόνισης χρωμάτων!! Για να τονίσει αυτό το γεγονός η Sinclair σχεδίασε ένα ουράνιο τόξο στην επιφάνεια του case. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά είναι το πληκτρολόγιο. Ορισμένα πλήκτρα έχουν πάνω από πέντε (!) λειτουργίες. Είναι αδύνατο να πληκτρολογήσετε εντολές Basic κατά γράμμα, αντί αυτού θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα function keys.
Το 1983 η Sinclair παραχώρησε άδεια κατασκευής του υπολογιστή στην εταιρεία Timex Corporation. Αυτή κυκλοφόρησε στην αμερικάνικη αγορά μια βελτιωμένη έκδοση του Spectrum με καλύτερο ήχο και γραφικά με το όνομα Timex Sinclair 2068. Επίσης πολλοί κλώνοι παρήχθησαν ανεπίσημα ιδιαίτερα στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ π.χ. στη Ρουμανία αλλά και σε άλλες χώρες όπως στην Ινδία. Στη πρώην Σοβιετική Ένωση οι κλώνοι του ZX κατασκευάσθηκαν κατά χιλιάδες και διανέμονται μέσω αγγελιών και σε υπαίθριους πάγκους.
Έχουν κυκλοφορήσει πάνω από 23000 τίτλοι για το μηχάνημα και εξακολουθούν να κυκλοφορούν και σήμερα.

Ο ZX Spectrum πήρε ως επί το πλείστον θετικές κριτικές προερχόμενες είτε από περιοδικά πληροφορικής είτε από τους χρήστες του. Βεβαίως υπήρξαν και επικριτικές φωνές κυρίως για 2 λόγους. Ο πρώτος είναι τα λαστιχένια πλήκτρα του τα οποία καθιστούσαν δύσκολη την πληκτρολόγηση περισσότερο και από το πληκτρολόγιο των ZX80&81. Ο δεύτερος λόγος αφορά το χρώμα. Ναι μεν ο speccy μπορούσε να απεικονίσει χρώμα αλλά οι ικανότητες του ήταν περιορισμένες. Μπορούσε να εμφανίσει 8 χρώματα αλλά σε κάθε τετράγωνο 8×8 pixels μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν μόνο 2 διαφορετικά χρώματα με αποτέλεσμα να βλέπουμε παράξενους συνδυασμούς χρωμάτων!! Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι προγραμματιστές έγραψαν μόνο ασπρόμαυρα παιχνίδια.

 

Τεχνικά Χαρακτηριστικά

Ο ZX βασίζεται στον επεξεργαστή Zilog Z80A στα 3,5MHz. Κυκλοφόρησαν 2 μοντέλα με 16ΚΒ και 48KB μνήμη RAM. Στα 16KB ROM υπάρχουν αποθηκευμένα η Basic και οι βασικές ρουτίνες του λειτουργικού.Η έξοδος βίντεο γίνετε μέσω RF modulator οπότε μπορούμε να τον συνδέσουμε σε οποιαδήποτε τηλεόραση. Μπορεί να απεικονίσει κείμενο 32 στηλών x 24 σειρών και γραφικά μέγιστης ανάλυσης 256 × 192 με 8 χρώματα 2 τόνων (κανονικό και φωτεινό). Η έξοδος ήχου γίνετε μέσω ενός beeper και βρίσκεται μέσα στο μηχάνημα. Μπορεί να παράγει ένα κανάλι με 10 οκτάβες.
Συνολικά σχεδιάσθηκαν 8 motherboards, από το αρχικό Issue 1 μέχρι το τελικό Issue 6, είτε για να διορθωθούν λάθη είτε για αλλαγή εξαρτημάτων με σκοπό την μείωση του κόστους κατασκευής.Στην πίσω μεριά του μηχανήματος μπορούμε να βρούμε μια θύρα επέκτασης, τις υποδοχές MIC&EAR για την σύνδεση κασετόφωνου και την RF έξοδο του βίντεο. Επίσης υπάρχει και η είσοδος της τροφοδοσίας 9V DC.
Στην θύρα επέκτασης μπορούμε να συνδέσουμε διάφορα περιφερικά όπως τον ZX-81 θερμικό εκτυπωτή, microdrive’s, ZX Interface 1&2 και άλλα.
 

Μερικά από τα καλύτερα παιχνίδια του ZX

Θετικά – Αρνητικά

Στα θετικά

• Εκπληκτική βιβλιοθήκη λογισμικού
• Ο σχεδιασμός του
• Γραφικές δυνατότητες
• Η τιμή του

Στα αρνητικά

• Το πληκτρολόγιο από καουτσούκ
• Φτωχός ήχος

 

Trivia

• Χάρη στον ZX ο Sir Clive Sinclair κέρδισε τον τίτλο του ιππότη για “τις υπηρεσίες του στη βρετανική βιομηχανία”.
• Για να διατηρηθεί η τιμή χαμηλή ο Sinclair χρησιμοποίησε ελαττωματικά τσιπς μνήμης των 64KB (εσωτερικά 2 x 32KB).
• Ο σχεδιασμός του motherboard έγινε από τον Richard Altwasser και η εξωτερική εμφάνιση από τον Rick Dickinson.
• Στις 23 Απριλίου 2012, η Google τίμησε την 30η επέτειο του ZX Spectrum με ένα Doodle, το οποίο λόγο του ότι συνέπεσε με την γιορτή του Αγίου Γεωργίου, απεικόνιζε τον Αϊ Γιώργη να πολεμά έναν δράκο σε στυλ 8-bit.